در خانم ها ميزان ابتلا به آن نزديك به دو برابر آقايان است و از آنجا كه ابتلا به آرتروز زانو دامنه وسيعي در افراد ميانسال و مسن پيدا كرده است براي اطلاع از نحوه پيشگيري و درمان آن

Not Found

The requested URL was not found on this server.

Additionally, a 404 Not Found error was encountered while trying to use an ErrorDocument to handle the request.

target="_blank">دكتر آنلاين گفتگويي با دكتر مهدي مؤيدفر، متخصص ارتوپدي ترتيب داده است:

لطفا يك تعريف كلي از آرتروز زانو داشته باشيد.

Not Found

The requested URL was not found on this server.

Additionally, a 404 Not Found error was encountered while trying to use an ErrorDocument to handle the request.

style="float: left; margin: 5px; width: 148px; height: 200px;" />
آرتروز همان تخريب در مفاصل و سطوح غضروفي آن است و نام هاي ديگر آن استئوآرتريت و استئوآرتروز است. اين بيماري با افزايش سن پيشرفت مي‌كند و در حدود 85 درصد افراد بالاي 75 سال با اين مشكل دست به گريبانند. آرتروز زانو مي‌تواند به تنهايي يا با آرتروز بقيه مفاصل بخصوص مفاصل دست بروز كند. علاوه بر سن، عوامل سرشتي يا ژنتيك، نوع شغل و حرفه، سبك زندگي، عوامل هورموني و چاقي نيز در بروز اين بيماري موثر هستند.

آيا آرتروز زانو هميشه با درد همراه است؟
مفصل زانو از اتصال استخوان ران و درشت ني بعلاوه استخوان كشكك ساخته شده كه اين سطوح سخت استخواني، از غضروف كه بافتي انعطاف پذير است پوشيده شده است. با شروع آرتروز اين غضروف دچار تخريب مي شود كه به علت نداشتن عروق خوني، بازسازي آن با اشكال همراه است. بافت غضروفي رشته عصبي ندارد براي همين در ابتداي مراحل درگيري ،آرتروز زانو مي‌تواند بدون درد باشد. در اين بيماري تخريب غضروف مفصل زانو منجر به ايجاد التهاب در بافت اطراف زانو و تحريك گيرنده هاي درد می‌شود. همچنين محدوديت حركتي و خشكي زانو بعلاوه صداهاي اضافه و تجمع مايع يا همان آب آوردن زانو نيز از ديگر علايم آرتروز زانو محسوب مي شوند.

عوامل زمينه ساز آرتروز زانو را بيان كنيد؟
يك سري از عوامل موجب شروع يا تشديد آرتروز زانو مي‌شوند. به عنوان مثال ضربه هاي ناشي از افتادن، تصادف و آسيب هاي ورزشي مي توانند موجب پارگي منيسك‌ها و رباط‌هاي زانو شوند و اين خود زمينه ساز بروز آرتروز است. لازم به ذكر است شكستگي ها چه داخل مفصل، چه بيرون مفصل مي توانند موجب به هم خوردن حالت طبيعي زانو شوند. همچنين انحراف پاها كه شامل دو نوع پرانتزي و ضربدري است نيز موجب به هم خوردن امتداد طبيعي زانو و فشار بر زانو شده كه موجب تسريع در شروع آرتروز زانو مي‌شود. از طرفي فعاليت‌هاي شديد و تكراري روزمره و برخي عادات زندگي مثل نشستن طولاني به صورت دو زانو و چهار زانو، نشستن طولاني درتوالت و پله روي زياد نيز موجب ساييدگي، شروع و تشديد آرتروز زانو مي شوند. اين نكته را هم نبايد از ياد برد كه مشاغل و حرف سخت و در نهايت وزن زياد نيز به مفاصل زانو فشار زيادي وارد مي‌كنند.

در آرتروز پيشرفته چه حالتي به‌وجود مي‌آيد؟
در آرتروز پيشرفته ممكن است زانو دچار كجي شود و اين كجي مي‌تواند به دنبال تخريب پيش رونده پيشرفت كند. همچنين بي ثباتي زانو كه در اثر آرتروز شديد به وجود مي‌آيد ممكن است علايمي چون خالي كردن زانو و نبود استحكام كافي براي وزنگذاری روي اندام را ايجاد كند. در عكس راديولوژي علايم آرتروز زانو به صورت كجي، تخريب، دندانه دار شدن مفصل، ساييدگي، كم شدن فاصله بين مفصلي و ايجاد كيست هاي درون استخواني ظاهر مي شوند.

درباره درمان آرتروز توضيح دهيد؟
مهمترين و ابتدايي‌ترين درمان بيماري آرتروز زانو رعايت مسايلي است كه از تخريب بيشتر جلوگيري شود. به بيمار مبتلا به آرتروز زانو توصيه مي شود از خم كردن بيش از نود درجه زانو خودداري و موقع نشستن از صندلي استفاده كند. در صورتيكه با آويزان بودن پا هنگام نشستن روي صندلي مشكلي داشت مي تواند از زيرپايي استفاده كند. استفاده از دستشويي فرنگي نيز كمك شاياني به كم كردن علايم آرتروز زانو مي‌كند. همچنين بالا و پايين رفتن از پله در حد امكان بايد محدود شود چرا كه در بعضي موارد حتي با رعايت عدم فشار بر يك زانو هنگام پله روي، زانوي مقابل نيز دچار درد مي شود. ازسويي بهتر است كسي كه دچار آرتروز زانوست نمازش را نشسته و بر روي صندلي بخواند تا از فشار مضاعف بر مفصل جلوگيري شود.

كاهش وزن تا چه اندازه در بهبود آرتروز زانو نقش دارد؟
كم كردن وزن نقش مهمي در كنترل علايم آرتروز زانو دارد. در يك راه رفتن معمولي 3 تا 5 برابر وزن بدن به هر زانو وارد مي شود. پس با يك كاهش وزن 5 كيلوگرمي حدود 20 كيلوگرم از وزن وارد شده به هر زانو در راه رفتن كاسته مي شودكه خود اثرات تسكيني بسياري بر روي درد و علايم آرتروز زانو دارد.

چه تمرينات ورزشي براي مبتلايان به آرتروز زانو توصيه مي‌كنيد؟
با تقويت عضلات اطراف زانو فشارهاي وارده بر زانو كاهش مي‌يابند كه اين امر موجب كاهش درد و ناراحتي زانو مي شود. تقويت عضلات هم از طريق تمرينات ورزشي و هم از طريق فيزيوتراپي امكان پذير است. يك روش ساده و موثر براي اين كار آن است كه فرد بر روي صندلي بنشيند و به طوري كه پاها آويزان باشند هر كدام از پاها را به مدت 10 ثانيه به صورت كشيده بصورت مستقيم نگه دارد. سپس پاي مقابل را به همين طريق بكشد. اين حركت را 10 تا 20 مرتبه و 3 تا 4 بار در روز بايد تكرار كند كه اين موجب تقويت عضله چهارسر يا جلوي راني مي شود. البته تمرينات ديگري را نيز مي توان ياد گرفت و انجام داد.

آيا آب‌درماني و استفاده از زانوبند در درمان آرتروز مؤثر است؟
آب درماني از دو جهت مي‌تواند به كاهش درد و التهاب زانو كمك كند: يكي تقويت و هماهنگي عضلات زانو و ديگري كاهش وزن؛ زانو بند نیز از طريق گرم نگه داشتن و زانوبندهاي داراي بست هاي نگه دارنده با جلوگيري از انحراف بيشتر زانو هنگام راه رفتن مي‌توانند درد را كاهش دهند.

فيزيوتراپي چه كمكي به درمان آرتروز زانو مي‌كند؟
فيزيوتراپي هم از طريق تقويت عضلات و هم با استفاده از دستگاه هاي كنترل درد و همچنين با تمرينات فيزيكي كمك مؤثري در كاهش علايم دارد.

درباره درمان دارويي آرتروز زانو توضيح دهيد؟
در موراد خفيف تر تا متوسط، داروهاي ضد التهابي و داروهايي كه به بهبود وضعيت غضروف كمك مي‌كنند مثل گلوكوزامين و كندروييتين نقش بسزايي در كاهش درد دارند. در موارد شديد نيز علاوه بر داروهاي خوراكي، تزريقات داخل مفصلي نظير هيالگان ياغضروف تزريقي و در مواردي كورتيكواستروئيدها كمك كننده هستند. البته تحقيقات درباره تزريق سلول هاي بنيادي هنوز ادامه دارد اما هنوز به عنوان درمان قطعي به درمان‌ها افزوده نشده است.

آيا پلاكت تغليظ شده در درمان آرتروز نقش دارد؟
PRP  یا پلاكت تغليظ شده هنوز جايگاهي در درمان آرتروز زانو پيدا نكرده است و تحقيقات اخير نشان از اثر كم آن نسبت به تزريق هيالگان و يا كورتيكواستروئيد دارد.

چه موقع به درمان آرتروز از طريق جراحي نياز است؟
در موارد شديد، درمان هاي جراحي كمك كننده هستند كه اين درمان ها بر سه دسته اند: ابتدا مي‌توان به درمان‌هايي اشاره كرد كه به اصلاح انحراف زانو كمك مي‌كنند و امتداد اندام را از طريق عمل‌هاي استخواني اصلاح مي كنند. در مواردي كه اندام ها ضربدري يا پرانتزي خيلي شديد باشند و هنوز كيفيت غضروف مفصلي خيلي از دست نرفته باشد و آرتروز، شديد نباشد اين عمل‌ها با اصلاح امتداد نيرو موجب كمتر شدن درد زانوها و كاهش سرعت تخريب غضروف مي‌شوند. همچنين در بعضي موارد كه بيمار دچار پارگي مينيسك يا مشكلات داخل زانو به همراه آرتروز است انجام عمل آرتروسكوپي و تراشيدن و پاكسازي زانو از مواد التهابي باعث كاهش درد می‌شود. در موارد شديد نيز تنها راه درمان آرتروز زانو عمل روكش كردن زانو يا همان تعويض مفصل است بدين شرح كه همانند روكش كردن دندان، سطح خراب‌ تراشيده شده و با روكشي كه همان پروتز است پوشيده مي شود تا سطوح مفصلي تخريب شده حذف و درد بيمار كاهش يابد.

به‌ عنوان آخرين سوال آيا عمل روكش كردن زانو عوارض زيادي دارد؟
از عوارض اين عمل عفونت و يا لق شدن پروتز است كه كمتر از سه درصد است. اما در مجموع درصد موفقيت اين عمل بالاست و تقريبا قسمت عمده درد بيمار از بين مي‌رود و باز تواني نسبتاً سريع است بطوري كه بيمار مي‌تواند روز بعد از عمل راه برود.