به گزارش دکترآنلاین، دکتر علیرضا مهدانیان، کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو معاونت غذا و دارو اصفهان با اشاره به اینکه داروهای خواب‌آور مضعف غیر انتخابی سیستم اعصاب مرکزی هستند، گفت: این داروها که برای کاهش بیقراری، تنش هیجانی و ایجاد خواب به کار می‌روند، به طور وسیع و فزاینده‌ای در سراسر جهان مصرف می‌شوند.
مهدانیان گفت: برای اولین بار در سال 1832 «کرال هیدرات» به عنوان داروی خواب‌آور معرفی شد و پس از آن «برومایدها» و «باربیتورات‌ها» در سال‌های بعد کشف شدند.
وی فرآیند خواب را یک فرآیند فعال که در طی آن فعالیت مغز ثابت نیست، ذکر کرد و ادامه داد: خواب دو حالت فیزیولوژیک یکی خواب با حرکات سریع چشم (REM) و دیگری خواب بدون حرکات سریع چشم (NREM) را نشان می‌دهد.
وی در تشریح این دو حالت خواب بیان داشت: خوابREM ، 25 درصد از کل خواب را شامل شده که اغلب رویاها در این مرحله دیده می‌شود و خواب NREM، 75 درصد از کل خواب را تشکیل می‌دهد که خواب صحیح با امواج کوتاه نامیده می‌شود.
وی ادامه داد: در این مرحله از خواب فعالیت‌های قلبی‌عروقی تنفسی آرام بوده و در طی آن ناقل‌های عصبی و آمین‌های حیاتی بازسازی می‌شود.

عوارض شایع داروهای خواب‌آور
این کارشناس دارویی شایع‌ترین عوارض داروهای خواب‌آلودگی را نبود تعادل و بیحالی که با مصرف طولانی مدت‌‌ بتدریج کاهش می‌یابد، دانست و گفت: مصرف داروهای خواب‌آور ضمن اینکه باعث سرگیجه، سردرد، اختلال تفکر، لکنت زبان، لرزش، اختلال بینائی، تغییر در میل جنسی، احتباس ادراری و عدم کنترل ادرار می‌شود، اختلال گوارشی، تغییرات بزاق، فراموشی و گاهی رفتارهای تهاجمی را به همراه دارد.
وی مهمترین عوارض این داروها را اختلالات قلبی‌عروقی، سرکوب تنفسی (در تزریق وریدی)، اسپاسم حنجره، انسداد وریدی و التهاب عروق در تزریق وریدی و اختلال عملکرد کبد دانست و افزود: سایر عوارض مصرف این داروها نیز شامل خستگی، خواب دیدن بیش از حد، دوبینی، تهوع، اختلال قاعدگی، سکسکه، سرفه، درد گلو، نارسایی تخمدان و کاهش یا افزایش اشتها و وزن است.
 به گفته وی از دیگر عوارض داروهای خواب‌آور تورم زبان، کهیر، خارش، حساسیت به نور، درد مفاصل، گرفتگی عضلات، ضربان تند قلب، تنگی نفس و تعریق است.

ممنوعیت دارویی
مهدانیان در پاسخ به این سوال که مصرف این داروها در چه صورت ممنوعیت دارد؟، اظهار کرد: درصورتی که فردی سابقه حساسیت به این داروها و گلوکوم (آب سیاه) زاویه بسته حاد داشته باشد یا از بیمارانی باشد که مسمومیت با الکل و علایم حیاتی مختل دارند، ممنوعیت دارد.
وی افزود: علاوه بر این نوع تزریقی داروهای خواب‌آور در بیمارانی که در کومایا شوک هستند و نیز بیماران مبتلا به آپنه (قطع تنفس هنگام خواب) ممنوع است.

داروهای خواب‌آوری که نیاز به احتیاط دارند
بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کبد و کلیه و نارسایی تنفسی مزمن، افراد پیر یا ناتوان و مبتلا به ضعف عضلانی از جمله افرادی هستند که وی احتیاط در مصرف داروهای خواب‌آور را برای آنها لازم دانست و ادامه داد: بیماران مبتلا به فویبا، وسواس و نیز سایکوز که می‌تواند منجر به رفتار پرخاشگرانه و حتی اقدام به خودکشی در آنها شود و بیماران مبتلا به اختلالات شخصیتی نیز باید در مصرف این نوع داروها احتیاط کنند.
وی افزود: علاوه بر این بیماران حامله و مادران شیرده و بیماران مبتلا به گلوکوم (آب سیاه) زاویه باز درمان نشده، هم نیاز به احتیاط در مصرف داروهای خواب‌آور دارند.

تاثیر تداخلات دارویی
این کارشناس کمیته تجویز و مصرف منطقی دارو معاونت غذا و دارو در ادامه به ذکر تاثیر تداخلات سایر داروها با داروهای خواب‌آور پرداخت و گفت: تأثیرات داروهای مضعف سیستم اعصاب مرکزی هنگام مصرف همزمان با داروهای خواب‌آور تشدید می‌شود. همچنین سایمتدین با اختلال در متابولیسم این داروها، نیمه عمر آنها را افزایش می‌دهد.
وی عنوان کرد: مصرف بنزودیازین‌ها در بیماران پارکینسونیسم که لوودوپا مصرف می‌کنند، خطرساز است و باید از مصرف همزمان آنها خودداری کرد.
 وی گفت: مصرف همزمان داروهای خواب‌آور با ضد افسردگی‌ها، ضد سایکوزها، الکل، آنتی‌هیستامین‌ها اثر سداتیو آنها را تشدید می‌کند.
علیرضا مهدانیان اظهار کرد: دیازپام به کاهش دفع کلیوی دیگوکسین می‌تواند موجب مسمومیت با دیژیتال شود.
وی یادآور شد: مصرف سیگار اثر سداتیو و ضد اضطراب این داروها را کم می‌کند.

درمان مسمومیت دارویی
وی با اشاره به اینکه با مسمومیت با داروهای خواب‌آور سریعا اختلال هوشیاری رخ می‌دهد و به طور نادر کمای عمیق مشاهده می‌شود، افزود: ضمنا بیمار خواب‌آلودگی شدید دارد که به تحریک پاسخ می‌دهد و همچنین سرکوب تنفسی خفیف است اما ریتم و سرعت ضربان قلب تقریباً طبیعی است.
این کارشناس دارویی راهکار درمان این نوع مسمومیت‌ها را تسریع در جلوگیری از جذب دارو با ایجاد استفراغ، لاواژ معده و تجویز شارکول فعال دانست و افزود: درمان‌ها عمدتاً علامتی و حمایتی است.

وی عنوان کرد: داروی فلومازنیل نیز جهت درمان مسمومیت با بنزودیازپین‌ها به کار میرود که البته این دارو بیشتر برای تشخیص علت اختلال هوشیاری اهمیت دارد.