استئوآرتریت یا آرتروز بیماری است که در نتیجه تخریب غضروف مفصلی بروز می کند و منجر به درد و سفتی مفاصل می شود. این بیماری یکی از قدیمی ترین و شایع ترین بیماری های نوع بشر است. با نام های دیگری چون آرتروز، استئوآرتروز و آرتریت هیپرتروفیک نیز شناخته می شود. شرایط مختلفی وجود دارد که می تواند منجر به تخریب غضروفی شود مثل، چاق بودن، صدمه به مفصل، بیماری های استخوان مجاور، ضعف عضلانی، آسیب به اعصاب تغذیه کننده ناحیه اطراف مفصل، بیماری های التهابی مفاصل، و وراثت.
امکان ابتلای هر مفصلی در این بیماری وجود دارد اما، به طور شایع در مفاصل لگن، زانوها و ستون فقرات بروز می کند. همچنین مفاصل انگشتان دست، مفصل قاعده انگشت شست دست و شست پا را درگیر می کند. به ندرت باعث درگیری مچ دست، آرنج یا مچ پا می شود مگر در اثر صدمات وارده و یا فشارهای غیر معمول.
احتمال گسترش و پیشرفت این بیماری همراه با افزایش سن بیشتر می شود و دو جنس را درگیر می کند. تا سن ۴۵ سالگی احتمال بروز استئوآرتریت در مردان بیشتر است ولی پس از آن زنان بیشتر در معرض ابتلا هستند.

استئوآرتریت نتیجه تخریب غضروفی است و منجر به بروز درد در مفصل مبتلا می شود.
در مفاصل طبیعی، یک ماده محکم والاستیکی به نام غضروف انتهای هر استخوان را می پوشاند. وجود این غضروف ها باعث ایجاد سطحی نرم و صیقلی برای حرکات مفصلی می شود و مانند بالش بین استخوان ها عمل می کند.

مراحل تخریب مفصلی در استئوآرتریت

۱- هم زمان با افزایش سن، ساختار غضروف شروع به تغییر می کند. در اثر این مسئله غضروف خاصیت ارتجاعی خود را از دست داده و در نتیجه در اثر صدمات یا استفاده مفرط، به سهولت صدمه می بیند. زمان بروز این تغییرات و نیز میزان گستردگی آنها، متأثر از وراثت، صدمات وارده به مفصل و سایر عواملی است که در صفحات بعد ذکر می شود.

۲- به دنبال تغییرات فوق لایه سینویوم که مثل آستری دیواره درونی مفاصل را می پوشاند، در پاسخ به تخریب غضروفی ملتهب می شود. این التهاب باعث تولید موادی می شود که باعث ایجاد صدمات بعدی به غضروف می شوند.

۳- در اثر تخریب غضروف، استخوان زیر آن در معرض آسیب قرار خواهد گرفت و امکان دارد مفصل شکل طبیعی خود را از دست بدهد. انتهای استخوان ها کلفت شده و برآمدگی ها یا زوائد استخوانی، در محل اتصال بافت نرم مفصلی به استخوان تشکیل می شود.

۴- ممکن است تکه هایی از استخوان و یا غضروف آزادانه در فضای مفصلی شناور شوند و باعث التهاب هر چه بیشتر شوند.
علاوه بر تخریب غضروفی، مایع مفصلی نیز ممکن است نقشی در روند بیماری داشته باشد. مایع مفصلی صدمات و تکان ها را جذب می کند و به عنوان ماده لغزنده ای در مفصل عمل می کند و وجود آن برای عملکرد مناسب مفصل لازم است. این مایع عمدتاً از ماده ای چسبنده به نام هیالورونان تشکیل می شود. در استئوآرتریت ممکن است مقدار هیالورونان مایع مفصلی کافی نباشد. همچنین ممکن است به علت تغییراتی در کیفیت این ماده خاصیت حفاظتی و عملکرد آن به عنوان جاذب صدمات کاهش یابد. این مسئله مهم یکی دیگر از دلایل تخریب غضروفی و بروز علائم مفصلی در اوستئوآرتریت باشد.